Eclips jagen
Het leek zo'n goed idee. Kijk waar de lange-termijn weerpatronen langs het pad van de totaliteit van de zonsverduistering het meest gunstig zijn, en zorg dat de vakantie daar eindigt. Mexico valt af omdat ik daar al een keer geweest ben en daar nu niet opnieuw een vakantie wil houden. In de VS heeft Texas veruit de beste papieren, met 60% kans op onbewolkt weer en iets van 20% kans op volledige bewolking. Er liggen verschillende steden in de totaliteitszone, dat geeft de mogelijkheid om interessante eclipsfoto's met gebouwen te maken, bijvoorbeeld de zon weerspiegeld in een gevel van een wolkenkrabber. Dus werd Dallas de uitverkoren plaats van waarneming.
Thuis al het een en ander aan voorbereiding gedaan. Het stratenplan van Dallas en dus de meeste gevels van de wolkenkrabbers zijn gericht naar het zuid-zuidoosten of het west-zuidwesten, terwijl de totaal verduisterde zon net ten westen van het zuiden staat. Dat maakt het lastig een plaats te bepalen waar de zon goed weerspiegeld wordt: de gevel moet onder een grote hoek (in plaats van recht van voren) gefotografeerd worden. Met streetview een wolkenkrabber gevonden met een glazen (maar wel saaie) gevel die gedraaid staat.
Dat is het gebouw links op de foto. Tussen het gebouw en de parkeergarage in het midden ligt een parkeerterrein. Mijn inschatting was dat je daar moest gaan staan om de zon gereflecteerd te zien. Als het goed is zou de zon van daaruit ook boven de andere gebouwen (rechts) moeten staan.
Het weer hield zich aan de statistieken tot de donderdag voorafgaand aan de eclips (op maandag). Toen werd duidelijk dat de straalstroom parallel aan de totaliteitszone liep en het ene na het andere storm- en soms regengebied vanuit het zuiden op pad stuurde. Daardoor was het weekend voor de eclips bewolkt in Texas, wat daarna naar het noorden trok. Op de dag van de eclips zou het volgende gebied boven Texas liggen. De voorspellingen werden langzaam steeds betrouwbaarder. Zaterdagochtend toen ik van Sweetwater naar Dallas zou rijden kwamen de eerste resultaten van de gedetailleerde weermodellen met een voorspelling op per uur tot en met de maandag. De verschillende modellen zaten nog niet op een lijn, maar Texas leek nog steeds niet de beste keus. Pas later op de zaterdag werden de verwachtingen consistenter, en dat beeld bleef redelijk onveranderd, getuige de weerkaart op CNN op de maandagochtend.
Dit is precies omgekeerd ten opzichte van de lange-termijn-weerstatistieken. Helemaal voor Texas:
Wat doe je dan? De modellen voorspelden een wolkendek van 40-60% bedekking ten tijde van de totaliteit, maar er was nog steeds een kans dat de wolken in Dallas weg zouden zijn ten tijde van de totaliteit. Een totaliteit met bewolking heb ik al eens meegemaakt (Frankrijk 1999) en dat is niet waar ik voor gekomen ben. Ik kan mijn reis niet eenvoudig aanpassen en naar het noordoosten reizen. Maar de modellen gaven wel een regio aan, in het noorden van Arkansas en het zuiden van Missouri, waar de kans op bewolking c.q. de bedekkingsgraad van de hemel met wolken laag zou zijn. Zaterdagochtend was nog niet duidelijk waar dat gebied zou zijn, en de weerdiensten gaven aan dat de weermodellen minder betrouwbaar waren vanwege de depressie die in het weekend over zou trekken.
Zaterdagochtend alvast één knoop doorgehakt: maximaliseer zo goed mogelijk de kans op zon die vooral door wolken verduisterd wordt. Het lijkt ondenkbaar dat je ergens in de totaliteitszone nog onderdak kunt vinden tegen een redelijke prijs, dus het zal wel overnachten buiten de zone worden, en 's ochtends naar het "gat" (de weinig-bewolking-regio) rijden. Dat heb ik in 2017 ook gedaan, dat ging goed. Al verwacht men in de VS enorme verkeersproblemen.
Maar wat is de beste plaats buiten de totaliteitszone? Memphis om naar het noorden van Arkansas te gaan en het gebied rond de grens van Missouri/Kentucky? Of Saint Louis om de eclips in Missouri te bekijken? Het "gat" kan nog ook nog naar het noorden of zuiden verschuiven. De verwachtingen van zaterdagochtend geven geen zekerheid, en het uitzoeken hoe naar een andere plaats te rijden gaan zoveel tijd kosten dat het niet meer mogelijk is daar op zaterdag nog naar toe te rijden. Maar wel alvast mijn accommodatie in Dallas afgezegd en een ander motel buiten Dallas geboekt als tussenstop om een en ander goed uit te zoeken.
Zaterdagavond blijkt dat in een aantal (grotere) steden zoals Dallas in de totaliteitszone nog steeds accommodatie rond de eclips te krijgen is tegen licht verhoogde prijzen (en in andere steden niet - in San Antonio vraagt het motel waar ik logeerde nu het vijfvoudige). Er is blijkbaar voldoende accommodatie en/of er zijn mensen die (net als ik) hun reservering hebben geannuleerd en elders de eclips gaan bekijken. Dus wordt het plan: ga naar een andere stad in de totaliteitszone in (of in de buurt van) het "gat" en kijk op maandag hoe de verwachtingen zijn. Als het nodig is, rij dan nog een à twee uur naar het "gat", blijf anders in de stad. Zo kom ik uit bij Little Rock, Arkansas. Het levert bovendien weer een stempel op: in deze staat van de VS ben ik nog niet eerder geweest.
Zondag een stukje (ruim vijf uur) naar Little Rock gereden en rondgekeken welke wolkenkrabber geschikt is voor mijn project. Little Rock is zelfs geschikter dan Dallas, want de zuidzijde van de gebouwen zijn vanwege de blokkenstructuur van Amerikaanse steden precies gericht naar de positie van de zon tijdens totaliteit, terwijl in Dallas zowel de westzijde als zuidzijde nogal de verkeerde kant opkijken. Little Rock heeft wel een andere schaal en er zijn niet veel wolkenkrabbers. Halverwege de middag is duidelijk waar ik zou moeten staan. Helaas daardoor het concert van het Arkansas Symphonic Orchestra gemist met een eclipsprogramma (met o.a. The Planets van Holst), want het wijzigen en uitvoeren van reisplannen kostte zoveel tijd dat het zoeken naar alternatieve tijdsbesteding er niet meer bij kon. Wel een ander openluchtconcert ter ere van de eclips kunnen aanhoren.
Maandagochtend is duidelijk in de app van windy.com dat de verschillende weermodellen nog steeds niet het "gat" op een consistente manier aangeven. Little Rock lijkt ondanks de alarmerende plaatjes van CNN rond de totaliteit weinig bewolking te hebben. De totaliteit duurt 2,5 minuten in Little Rock. Het lijkt niet zinvol om verder de totaliteitzone in te trekken - de totaliteit duurt daar langer (tot 4 minuten) maar er zijn geen wolkenkrabbers en de kans op afwezigheid van wolken is niet significant groter. Zelfs in Dallas lijken de wolken op tijd weg te trekken voor totaliteit. Maar goed: ik kwam voor een eclips weerspiegeld in de gevel van een wolkenkrabber, dus het wordt Little Rock. Een deel van de ochtend besteedt aan het plannen van de fotocampagne.
Mijn plekje in Little Rock. De 124 West Capitol toren is gekozen omdat de gevel niet alleen uit glas bestaat, en bovendien kun je naast de gevel nog in de verte kijken. Eén camera (midden) staat gericht op het gebouw en maakt foto's die ik later tot een filmpje hoop om te vormen. Een andere (links) staat gericht op het gebied om de zon om te zien of daar iets leuks van te maken is - het idee was eerst om direct een video te maken, maar het afstellen van de camera bij een zo hoge zonnestand bleek te lastig. Zie ook het high-tech statief voor de camera (een zak zand). De derde camera op statief met telelens is voor de
beads (laatste restjes zonnestralen voor de totaliteit / eerste erna) en voor de corona (tijdens de totaliteit). De eerste twee camera's kan ik enkele minuten voor de totaliteit aanzetten en dan vermaken ze zichzelf, voor de derde moet ik twee keer een instelling veranderen (die je van buiten moet leren, want tijdens de totaliteit heb je geen tijd om na te denken) en kan verder de opnameknop ingedrukt houden. Zo blijft er ruim voldoende tijd over om naar de eclips te kijken, want daar ben ik voor gekomen; de foto's zijn bijzaak. Tijdens totaliteit heb ik geen idee of de foto's gelukt zijn, maar er is toch geen tijd om aanpassingen te maken. Ik kan de rest van mijn leven nog naar de foto's kijken, de eclips zelf zien kan alleen op dit moment.
De totaliteit was
prachtig. Er was wat sluierbewolking maar je kon zonnevlammen/protuberansen zien en toch ook nog de corona. Jupiter en Venus waren te zien aan weerszijden van de zon/maan, voor andere sterren was het te bewolkt.
Een eerste indruk is dat het voor camera één en drie niet uitgemaakt heeft. Ik heb mijn filmpje van de eclips gereflecteerd in een gevel, al is het verbazingwekkend hoe ik de camera zo lukraak heb kunnen neerzetten dat de zon tijdens de totaliteit precies tussen twee kolommen met glas terecht kwam. Door een bug in de software van de camera uit 2008 (foei Nikon) loopt het filmpje niet door als gepland, maar wat ik erin had willen hebben zit erin. De opnamen van de derde camera van de beads zijn schitterend, met zoals verwacht veel zonnevlammen/protuberansen omdat de zonneactiviteit op een 11-jarig maximum zit. De corona zag er op het oog goed uit, , de foto's lijken ook goed al moet uit de nabewerking nog blijken of de structuren in de corona (beter te zien op foto's dan met het blote oog).
De tweede camera laat vooral zien dat er bewolking was die snel overtrok en steeds dunner werd. Rechts onder is Venus nog te zien.
Missie geslaagd.
Heb ik de juiste keuzes gemaakt? Uit verslagen van Dallas blijkt dat daar de totaliteit ook zichtbaar was, maar er leken wel meer en dikkere wolken te zijn (zoals te zien op enkele YouTube video's); Little Rock was waarschijnlijk de betere keuze. De bewolking hier nam af tijdens de eclips en af rond het einde van de gehele eclips (einde van de afsluitende gedeeltelijke verduistering) was de lucht helemaal blauw. Misschien was het iets zuidelijker, waar het weer vandaan kwam en de eclips ook iets eerder begon, net iets beter weer, maar dat is niet uit de weer-app te halen. Anderzijds: de late routewijziging levert een extra bezochte staat en stad op en een mooiere wolkenkrabber in mijn foto's. In het oorspronkelijke reisplan was ik veel dagen in Dallas geweest waar ik (zeker met minder weer) geen programma voor had. Dus: ja, dit was de goede keuze.
En hoe zat het met die aangekondigde storm-/regenzone? Die kwam er inderdaad, in de loop van de avond. Toen ik in mijn kamer verhaaltjes aan het typen was viel de regen met bakken uit de hemel. Ik hoop dat morgen mijn auto glimmend schoon is, want hij is door al dat reizen redelijk vuil geworden.
