Eclips

Inhoudsopgave

The Great Eclipse
Voorbereiding
Weerspiegeling in een wolkenkrabber
Diamanten ring, kralen en corona
Andere opnamen

The Great Eclipse

Aanleiding voor de reis was de eclips. In de VS heette die _The Great Eclipse, net als de vorige in 2017. Een verslag van het jagen op de eclips en het bekijken ervan staat in het dagboek. Rondom de totaliteit hebben mijn camera's zo'n 700 foto's gemaakt terwijl ik naar de eclips stond te kijken. Achteraf heb ik de foto's verwerkt tot twee filmpjes. Omdat ik elke eclipse weer moet opzoeken wat ik de vorige keer precies gedaan heb, volgt hier een beschrijving van de originele foto's en de verwerking tot filmpjes.

Voorbereiding

Een paar dagen van tevoren nog een gecontroleerd of alle apparatuur goed werkt en wat hulpmiddelen gemaakt. Op de zon zijn verschillende zonnevlekken te zien, een teken van de zonneactiviteit die nu rond een 11-jarig maximum zit. Dat kon de eclips wel eens spectaculair maken.

Later, In Little Rock, uitgezocht welke opnamen ik precies wilde gaan maken en welke camera's ik ging gebruiken.

Weerspiegeling in een wolkenkrabber

Deze eclips was uniek omdat er veel steden in de totaliteitszone liggen. Meestal zijn er geen wolkenkrabbers beschikbaar waarin de zon weerspiegeld wordt.

Voor dit filmpje heb ik mijn oude D200 DX camera (10 MP) uit de mottenballen gehaald, op een klein statief gezet. De camera kan zelf elke seconde een opname maken die later tot een filmpje gecombineerd worden. Deze camera heeft geen zonnefilter nodig - de opnamen zijn steeds heel kort en de hoeveelheid zonlicht dat binnenkomt is niet zo groot omdat de doorsnede van de lens klein is. Het is vergelijkbaar met een tegenlichtopname met de zon in beeld, daar kunnen de camera's tegen. Zeker een oude camera - als er iets fout gaat is dat hooguit jammer. De camera aangezet zo'n vijf minuten voor de totaliteit - ik heb van eerdere eclipsen geleerd dat de afname van hoeveelheid daglicht in de periode daarvoor niet goed te zien is, ook niet op het filmpje dat in elke seconde een halve minuut laat zien. Helaas heeft de D200 een probleem met lange reeksen, na zo'n 500 van de 999 geplande foto's hield hij ermee op; volgende keer de camera maar op een andere manier aansturen. De camera heeft steeds automatisch belicht met een vaste, lage ISO waarde, en automatisch scherpgesteld. Voor dit type filmpje zou je denken dat je steeds dezelfde belichting gebruikt, zodat je goed ziet dat het donker wordt. Maar het verschil in licht voor en tijdens de totaliteit is groot - de eerste in de reeks is f/5 en 1/60s, bij totaliteit f/4 en 0.8s, een verschil van 7 stops. Bij gelijkblijvende belichting zouden de foto's tijdens de totaliteit zwart worden. Met een automatische belichting worden die foto's dan weer te licht en geven geen goede indruk hoe donker het is ten opzichte van een paar minuten eerder.

Daarom heb ik achteraf gekeken hoeveel donkerder de foto's tijdens de totaliteit gemaakt kunnen worden, in dit geval 3 stops, en heb alle foto's evenredig donkerder gemaakt. De foto met de kortste belichting is niet aangepast, als de belichting langer wordt dan wordt de 3-stop-compentatie naar rato van het verschil in belichting toegepast. Dat geeft de beste indruk van de afname van het licht, terwijl je toch nog details kunt zien. Door ook een model te maken van de afname van het licht over tijd kunnen individueel verkeerd belichte opnamen gecorrigeerd worden.

Het filmpje maken is een kwestie van alle opnamen achter elkaar zetten. De 10MP camera levert een filmpje op met de kwaliteit van 4K video met een iets afwijkende hoogte/breedte verhouding.

Diamanten ring, kralen en corona

Mijn huidige D500 camera heb ik gebruikt om met een 400mm telelens de laatste zonnestralen en de corona te fotograferen.

Ik was niet van plan de gedeeltelijke eclips te fotograferen. Wel een enkele opname gemaakt (met zonnefilter!), om scherp te stellen. Ook nu zijn er zonnevlekken te zien.

Tijdens de totaliteit is er te weinig zichtbaar om de camera automatisch scherp te laten stellen. Dat doe je dus van tevoren, waarbij je tijdens het scherpstellen kunt inzoomen op de rand van de zon of op zonnevlekken, waarvan de rand een fijne structuur heeft die daar ideaal voor is. Daarna de camera en lens naar manueel gezet. Ook voor de belichting: maximaal diafragma (f/5.6 voor deze lens), vaste ISO waarde van 100. De camera ook alvast in high-speed mode gezet, dan maakt hij 8-10 opnamen per seconde.

De camera staat eerst ingesteld op een sluitertijd van 1/8000s. Vlak voor de totaliteit nog een keer (nog steeds met zonnefilter) de zon zodanig aan een kant van het beeldveld gezet dat de zon aan het einde van de totaliteit nog steeds in het beeldveld staat (aan de andere kant). Met een 400mm lens en een DX camera beslaat de zon slechts een deel van het beeldveld. Voor de D500 (20MP, 5568x3712 pixels) past de zon met het binnenste deel van de corona in een vierkant van 1700 pixels.

Vlak voor de totaliteit kan het zonnefilter afgenomen worden. (Gebruik een app als Solar Eclipse Timer die dat precies aangeeft.) Er komt nu zo weinig zonlicht binnen dat de camera er tegen kan. De foto's van de kralenketting aan het begin van de totaliteit zijn gemaakt door de opnameknop permanent ingedrukt te houden.

Ik had geen manier om dat van afstand te doen, iets voor de volgende keer, waardoor de zon op opeenvolgende foto's iets verschoven is. Je kunt ook zonder fototoestel zien wanneer deze fase is afgelopen, dan laat je de knop weer los.

Vervolgens de camera anders ingesteld: belichting 1/30s, bracketing 9F (met als interval 1 stop, van tevoren ingesteld). Elke keer dat de opnameknop ingedrukt gehouden wordt maakt de camera 9 opnamen, van 1/500s in stappen van 1 stop naar 1/2s. Hiermee kunnen de verschillende zones van de corona in beeld gebracht worden - met het blote oog zijn ze goed te zien, maar een camera heeft grote moeite met het grote verschil in helderheid.

Achteraf gezien was een kortere belichting beter geweest. De opname met 1/2 seconde bleek weinig toe te voegen bij het combineren van deze opnamen, en het verschil tussen de opname van 1/500s en die ervoor/erna van 1/8000s is wat groot.

Op de eerste opname is goed te zien dat de zon erg actief is. Je ziet een grote zonnevlam aan de onderzijde, en links kun je zelfs een zonnevlam zien die uitloopt in een dunne boog. De scherpte van de details wordt begrensd door het aantal pixels in de camera (of de grootte van het beeld in pixels), zoals te zien is op deze uitvergroting.

Bij eerdere eclipsen was het mogelijk om bij de laatste opname het maanoppervlak nog te zien. Blijkbaar was er nu teveel bewolking die het weinige licht van de corona uitsmeerde en zo de maan onzichtbaar maakte.

Als de camera op deze manier met de hand bediend wordt, is het niet mogelijk om (net als aan het begin) voortdurend opnamen van de zon te blijven maken. Je hebt de tijd niet om de camera instelling te wijzigen (en later weer terug te zetten) en tevens de intervalfunctie aan te zetten. Wel heb ik een aantal keer op de knop gedrukt zodat je de beweging van de maan ten opzichte van de zon kunt zien (in het midden van het filmpje). Vlak voor het eind van de totaliteit de instelling van de camera weer aanpassen: bracketing uit, belichting 1/8000s. Zodra de app het einde van de totaliteit aankondigt weer de opnameknop indrukken en wachten totdat de zon weer de overhand heeft. Dan snel het zonnefilter plaatsen of de lensdop erop doen.

De nabewerking bestaat eruit om van alle foto's een bewerking te maken voor het gebruik in een filmpje. De afmeting van de film worden bepaald door de afmeting van de meest uitgebreide corona-opname. De zon staat op elke foto op een net iets andere plaats, deels vanwege beweging van de camera (bij het maken van een foto) en deels vanwege de baan van de zon langs de hemel. Het lastigste is om te zorgen dat voor opeenvolgende foto's de zon op dezelfde plaats terecht komt. Daarna is het eenvoudig de nieuwe plaatjes in een filmpje te plaatsen.

De foto's van de corona worden ook eerst "uitgeknipt". Daarbij wordt ook het centrale deel, dus waar de maan zich bevindt, afgeplakt met een ronde zwarte schijf. Deze opnamen worden steeds op dezelfde manier in een enkele HDR-opname gecombineerd. Deze HDR-opname is in het filmpje gebruikt. Zoals deze:

Om de structuur goed uit te laten komen is het alleen combineren van de opnamen niet voldoende. Er is ook voor het versterken van bijvoorbeeld de microstructuur gekozen, en de lichtcurve (van originele helderheid naar de helderheid in een enkel plaatje) is aangepast om de protuberansen/zonnevlammen niet over te belichten en de buitenste delen van de corona goed te kunnen zien.

Andere opnamen

Een derde camera (D7100 DX camera met 28mm lens) voerde eenzelfde serie opnamen uit als de D200. Dat ging op zich prima, maar de serie leverde geen interessante opnamen op vanwege de bewolking.

Ik heb nog overwogen om de derde camera (D7100) een video te laten maken in plaats van een fotoserie. Uiteindelijk niet gedaan omdat het instellen van de camera erg lastig was - de zon stond hoog aan de hemel, de camera stond niet op statief maar zat vastgestoken in een zak zand, en het was onmogelijk om te zien of de camera goed gericht stond.

Een vorige keer had ik ook nog een kleine camera een video laten maken van een wit vlak om eventueel shadow bands vast te leggen. Ik kon deze keer geen wit/lichtgekleurd vlak regelen, en weet ook niet of de shadow bands zo duidelijk zouden zijn bij bewolking. De shadow bands zijn naar verluid ook lastig te filmen. Er is een filmpje van, opgenomen op een plaats waar de zon laag stond en een extreem wit vlak (sneeuw) was. Geen wonder dat ik ze nu niet gezien heb, laat staan zou hebben kunnen filmen. Misschien de volgende keer eens kijken of hier iets aan te doen is.